Koncepti për administratë të pavarur, apolitike dhe efikase, është nji nga proceset udhëheqëse drejt demokratizimit të tërësishëm dhe funksionimit adekuat të tregut ekonomik në një shoqëri. Mos efikasiteti i administratës publike çon kah procesi i pandalshëm i praktikave të këqija të një shteti demokratik.
Hulumtimi i
ZIP institutit “
Kush punëson, komuna apo partia?” i përpunuar në kuadër të projektit Rrjeti 23+, tregon se egzistojnë punësime politikisht të motivuara në nivel komunal. Kjo nuk është për t’u çuditur, duke pasur parasysh politizimin e përgjithshëm të administratës publike në Republikën e Maqedonisë dhe nivelit të lartë të papunësisë.
Si situata më të shpeshta në të cilat procesi i punësimit në njësitë e vetadministrimit lokal është i korruptur, listohen:
- Në rastet kur procesi është i partizuar që në fillim, gjegjësisht kur hapet shpallje për një person që veç më është përzgjedhur;
- Kur hapet shpallje për më shumë persona, motivohen më shumë anëtar partiak që të aplikojnë. Ata janë të privilegjuar në pjesën e intervistës, me ç’rast i ju shpërndahen më shumë pikë;
- Kur përdoret Ligji për punësim në sektorin publik të personelit teknik dhe ndihmës, procesi për punësim është më i prekshëm ndaj korrupsionit.
Edhe pse participimi më i madh i Agjencionit për Administratë në procesin e punësimit është hap pozitiv ndaj reduktimit të korrupsionit gjatë punësimit, megjithatë në komuna, e veçanërisht në zonat më të vogla, punësimet partiake ende vazhdojnë.
Në bazë të rezultateve të hulumtimit, ZIP Instituti sygjeron disa masa për përmirësimin e procesit të punësimit në nivel lokal, me qëllim të reduktimit të punësimeve politikisht të motivuara:
- Reformimi i procedurës së punësimit – megjithëse janë ndërmarrë hapa të caktuara në këto drejtime por nuk kanë pasur efektin e duhur, lirimin e proceseve burokratike dhe procedurën e gjërë 3-vjeçare që është aktualisht në fuqi.
- Duke vënë theksin në përvojën e punës, arsimin , aktivitetet e certifikuara, gjuhët e huaja dhe arsimin joformal – në përputhje me pikën e mëparshme, ne sygjerojmë që këto fusha të theksohen në procedurën e kundërshtimit të punësimit të motivuar politkisht.
- Përfshirja më e madhe institucionale në proceset e kundërshitimit të punësimeve politikisht të motivuara – Agjencia për Administratë, Ministria e Teknologjisë Informative dhe Administrimit dhe vetë komunat do të përfshihen në proceset e luftimit të praktikave korruptive dhe të ketë një plan veprimi të përbashkët për të siguruar një sistem më të mirë, procedura me efektive të punësimeve.
- Transparencë më e madhe në proceset e publikimit të shpalljeve.
- Informimi i aplikantëve të refuzuar – kërkesat e të cilëve janë refuzuar, duhet të marrin informacione të përshtatshme dhe njoftohen përse aplikacionet e tyre janë refuzuar; informimi duhet të bëhet në mënyrë të përshtatshme si dhe duke i kyçur instruksionet e procedurës për ankesë.
- Aktualizimi i mekanizmave për apelim – procedurat e duhura të apelimit duhet të vihen në dispozicion të publikut dhe të jenë lehtësisht të disponueshme, dhe do të ketë mekanizma të duhur përcjellës.
- Realizimi i mekanizmave për raportimin e punësimeve të motivuara politikisht – në mënyrë të ngjashme me pikën e mësipërme, mekanizmat e ankesave duhet të bëhen publike dhe lehtësisht të disponueshme dhe do të ketë mekanizma të duhur për përcjelljen e tyre.
- Përcjellja e mëtejshme e problemit nëpërmjet mediave dhe përfshirjen e të gjitha palëve të interesuara në zgjidhjen e problemit.
Hulumtimi është bërë si pjesë e projektit Rrjeti 23+, i finansuar nga Unioni Evropian.